سید جمال‌الدین گلپایگانی

سید جمال‌الدین گلپایگانی

از فقیهان شیعه
اطلاعات فردی
تاریخ تولد	سال ۱۲۹۵ق
زادگاه	سعیدآباد گلپایگان
تاریخ وفات	دوشنبه، ۲۹ محرم ۱۳۷۷ق
محل دفن	قبرستان وادی السلام نجف
اطلاعات علمی
استادان	شیخ عبدالکریم گزی • ملا محمد کاشی • جهانگیرخان قشقایی • حاج آقا رضا همدانی • سید محمد کاظم یزدی • محمد تقی شیرازی و ...
شاگردان	احمد فیاض • سید محمد حسین حسینی تهرانی • لطف الله صافی گلپایگانی • سید مرتضی فیروزآبادی و ...
محل تحصیل	گلپایگان • اصفهان • نجف • سامرا
اجازه اجتهاد از	محمد حسین غروی نائینی
تألیفات	کتاب اجتهاد و تقلید • قاعدة فراغ و التجاوز • یک دوره اصول فقه و ...

سید جمال‌الدین گلپایگانی (۱۲۹۵-۱۳۷۷ق) فقیه شیعی قرن ۱۴ هجری قمری، از شاگردان میرزای نائینی بود و تقریرات دروس او را به رشته تحریر درآورد. همچنین با سید حسین بروجردی هم‌درس و هم‌ مباحثه بود. در جریان جنگ جهانی اول و تهاجم به عراق در مقابله با مهاجمان فعالیت کرد. از وی آثاری بر جای مانده است.

زندگی‎نامه

جمال‌الدین گلپایگانی در سال ۱۲۹۵ق در سعیدآباد گلپایگان متولد شد. پدرش سیدحسین گلپایگانی از علمای این منطقه بود.

درگذشت

سید جمال الدین گلپایگانی عصر دوشنبه ۲۹ محرم ۱۳۷۷ق در ۸۲ سالگی درگذشت و در قبرستان وادی السلام نجف دفن شد.

تحصیلات

جمال الدین خواندن و نوشتن را در روستای خود فرا گرفت و دروس حوزوی را در پیش برادران خود آموخت. سپس برای ادامه دروس به گلپایگان رفت و آمد می‌کرد. بیشتر علوم عربی، بلاغت و منطق را از علمای گلپایگان آموخت. در سال ۱۳۱۱ق در ۱۶ سالگی برای ادامه تحصیل به اصفهان رفت.

تحصیل در حوزه اصفهان

سید جمال الدین در مدرسه علمیه الماسیه اصفهان ساکن شد. مدتی بعد به مدرسه شیخ محمد علی ثقة الاسلام منتقل شد و سطوح عالی حوزوی را آغاز کرد و «قوانین» را پیش حاجی میرزا بدیع آموخت و سپس رسائل و مکاسب را نزد شیخ عبدالکریم گزی، سید محمد خاتون آبادی، شیخ محمد علی ثقة الاسلام، شیخ محمد تقی مدرسی و سید محمد باقر درچه‌ای فراگرفت. وی علم معقول و اخلاق را پیش ملا محمد کاشی و جهانگیرخان قشقایی آموخت. او در دورانی که در اصفهان مشغول تحصیل بود، با حاج آقا حسین بروجردی هم‌درس و هم‌مباحثه بود. آیت الله بروجردی چه هنگامی که در بروجرد بود و چه اوقاتی که به قم هجرت کرد، نامه‌هایی به او می‌نوشت.

تحصیل در نجف و سامرا

سید جمال الدین در اوایل ماه رمضان سال ۱۳۱۹ق وارد نجف شد. وی دو دوره خارج اصول را پیش آخوند خراسانی گذراند که یک دوره آن را تقریر کرد. در درس حاج آقا رضا همدانی، سید محمد کاظم یزدی، شیخ هادی طهرانی، آخوند ملاعلی نهاوندی، شیخ محمد بهاری و سید ابوتراب خوانساری حاضر شد. مدتی هم در سامرا، در درس محمد تقی شیرازی شرکت نمود و بخش زیادی از تقریرات او را به رشته تحریر در آورد و سپس به نجف بازگشت.

در سال ۱۳۲۹ق آخوند خراسانی درگذشت و سید جمال الدین در درس محمد حسین غروی نائینی حاضر شد. شرکت سید جمال الدین در درس آیت الله نائینی، عامل بزرگی برای شرکت علما و فضلای حوزه علمیه نجف در درس ایشان شد. برخی او را مشاور علمی نائینی دانسته‌اند و معتقدند نائینی از وجود او استفاده می‌‌کرد. آنچه مؤید این مطلب است اجازه اجتهادی است که نائینی به او داده و از وی به عنوان حجت الاسلام یاد کرده و این در حالی است که نائینی چنین عنوانی را برای کمتر کسی به کار برده و شاید برای هیچ‌کدام از شاگردانش به کار نبرده است. سید جمال الدین حدود ۳۰ سال در درس میرزای نائینی شرکت نمود و تقریرات زیادی از درس‌های او نوشت. آقا جمال می‌گفت: «من یک طاقچه تقریرات درس آقای نائینی را دارم.» وی همچنین با سید مرتضی کشمیری و سید احمد کربلایی مرتبط بود و از نظر اخلاقی و عرفانی از آنان استفاده کرد.

اساتید

شاگردان

آثار

ویژگی ها اخلاقی وسلوکی

درباره‌ی ویژگی‌های اخلاقی وسلوکی وتهذیب نفس سیدجمال الدین گلپایگانی مطالب متعدد ومتنوعی گزارش شده مانند: دیدن صورت‌های برزخی، کشف وکرامات، ملاقات با ارواح، عبادت های طولانی و خلوت وتفکر در قبرستان ها، انس با صحیفه سجادیه و صبر وشکیبایی بیش از حد توان در برابر مشکلات وسختی ها و... سید محمدحسین حسینی تهرانی او را از مردان پاك و منزّه و از مراجع عاليقدر نجف اشرف می داند که در عين حال داراى روابط معنوى و باطنى با حضرت حقّ متعال بود. وى را فردی متين و استوار و مراقب و او را جمال السّالكين إلى الله تعالى نام برده است. و او رانمونه ظاهر و بارزى از علماء راستين، و مشايخ طائفه حقّه مذهب جعفريّه و آئينه و آيتى از سير و سلوك أئمّه طاهرين سلام الله‌ عليهم أجمعين، و ياد آورنده خدا و عالم آخرت دانسته است.

فعالیت‌های سیاسی-اجتماعی

• در جریان جنگ جهانی اول و تهاجم به کشورهای اسلامی، برخی از علمای شیعه در نجف و ایران به مبارزه برخاسته و خود نیز در صفوف مسلمانان به جبهه‌های جنگ اعزام شدند. در عراق، زمانی که میرزا محمدتقی شیرازی فتوا به وجوب جهاد علیه کفار داد و همه اقشار مردم و علما را به مبارزه با دشمنان اسلام فرامی‌خواند، سید جمال الدین گلپایگانی به همراه علما از بلاد اسلامی دفاع می‌کند.

• پس از انقلاب ۱۹۲۰م در عراق، ملک فیصل نامزد شرکت در انتخابات ریاست جمهوری شد او و برخی از علمای شیعه عراق از جمله محمد مهدی خالصی، سید ابوالحسن اصفهانی، میرزای نائینی و سید حسن صدر فتوا به تحریم انتخابات در عراق دادند. آن‎ها فیصل را وابسته به انگلیس میدانستند. ملک فیصل پس از انتخاب شدن، دستور تبعید علمای ایرانی ساکن عراق را صادر کرد.

پانویس

منابع

• قرقانی، مهدی ، زندگانی حکیم جهانگیرخان قشقایی، چاپ اول، گلهای اصفهان، ۱۳۷۱ش.
• می‌دخت، آذر - مشایخ، فریدون، مسائل مرزى ایران و عراق و تأثیر آن در مناسبات دو کشور، تهران، ۱۳۶۹ش.
• جمعی از محققین، گلشن ابرار، جلد ۳، چاپ اول، قم، ۱۳۸۵ش.
• مجله حوزه، شماره ۳۰، ص۴۲.
• مجله پیام حوزه، ش ۸، ص۷۷.
• مجله حوزه، شماره ۶۵، ص۴۴.